Hipertansiyon, sadece kan basıncı yüksekliği değil, kan basıncı yüksekliğinin de içinde olduğu ve kardiyovasküler riskin artışı ile seyreden hemodinamik ve metabolik süreçler topluluğunun oluşturduğu bir hastalıktır. Hipertansiyonda dislipidemi, prediyabet ve diyabet, obezite sıklıkla birlikte bulunur. Kan basıncı yüksekliği, hipertansiyonun sadece bir bulgusudur. Üstelik erken bulgusu da değildir. Hipertansiyon primer (%90-95) ve sekonder olabilir. Sekonder nedenler ileride anlatılacaktır.

Pimer hipertansiyonda temel mekanizmalar şunlardır;
1- Genetik faktörler
   a. Doğumda düşük nefron sayısı
   b. Tuz duyarlığını artıran alfa adducin polimorfizmi
   c. Angiotensin II tip I reseptör gen polimorfizmi

2- Sempatik sinir sisteminin aşırı aktivitesi
   a. Endokrin kaynaklı mekanizmalar
   b. Retro-olivary sulcusta vasküler bası

3- Vasküler değişiklikler
   a. Anormal endotel fonksiyonu
   b. Ötrofik vasküler remodeling

4- Renal faktörler
a. Böbreklerde tuz atma kusuru ve bunun sonucunda natriüretik faktör salımı
b. Renin angiotensin sisteminin hiperaktivitesi

5- Diğerleri
   a. Insülin direnci
   b. Kan viskozitesinde artma
   c. Miyokardın diyastolik disfonksiyonu

Özetlenen bu mekanizmalar, bir süre sonra kan basıncını arttırmaktadır.

Hipertansiyonda, hem yukarıda sayılan mekanizmalar, hem de kan basıncı yüksekliğinin kendisi, hedef organlarda hasar oluşturmaktadır. Bu özellikleriyle, hipertansiyon bir hastalık olmaktan ziyade, bir eğilim (trend) özelliği taşır.

Sonuç olarak hipertansiyonun tanımı, “Kimi genetik ve çevresel predispozan faktörlerin etkisi ile gelişen ve klinik kardiyovasküler ve metabolik komplikasyonlara yol açan kalıcı kan basıncı yükselmesi” şeklinde yapılabilir. Aşağıdaki tabloda bu predispozan faktörler görülmektedir;